The Ó Fearaoill Manuscript

This manuscript forms part of the bequest of the late Fr Patrick Ignatius McLoughlin.

The description below is by Pádraig Ó Macháin.

19th century. Paper. 20 × 16.5 cm. Pp. 190, scribal pagination 1–64 (pp. 3–4 missing) continued in later pencil to 163, remainder unnumbered. Scribe: Séamus Ó Fearáoill (passim), (al. James O Farell (p. 63b)), 'ó Bhailláighbhotháin' [Ballymahon, Co. Longford] (p. 1), 1835 (passim) in his seventieth year, and 1836 (p. 189). Ó Fearraoill is a scribe associated with at least three other manuscripts: RIA MSS 573 (23 Q 18), 890 (12 F 10), and 1019 (3 C 4 ii), and is recorded as a teacher in association with the Bible Society in 1822–4 (Pádraig de Brún, 'The Irish Society's Bible Teachers, 1818–27', Éigse 24 (1990) 102).

Marbled boards, no spine. Gathered in twelves; first gathering a six wanting 2 (pp. 3–4, stub survives); final gathering defective (four leaves survive, pp. [185]–[192]). Double columns; ruled in dry point, columns and outer margins ruled in ink; 24–32 lines.

Pencil jottings: (a) Inside front cover, inverted. 'Mathew / Mathew Ledworth / Mathew Ledworth / Ca[. . .].' (b) Inside back cover. Numbers and 'By ingenuity / and right of fame / M[athe]w Ledworth / is my name'.

1 . 'Dúan Shlíabh Síghain, an so síos le Donchadh Mór Ó Dághla. Abbot of Boyle agus air na sgríobh liomsa Séamus Ó Ferráoill, ó Bhailláighbhotháin. an sa deitheamh blíaghain, agus trí fithchiod dom áois. Mile agus ocht gcéad, agus an cúig déag air fhighchid. Commenced January 1st 1835.' IS fada farsing pobal Dé. 33 qq, numbered 1–15, [41]–58; text defective due to chasm. 'Crioch, lé Dán Dhoncadh Mhór Aígh Dhála, lé Séamus Ó Fearráoill, is ma tá easbhaigh cor síos maith an, oh! ní mé is Cionteach, acht lúas lámh, agus búaire intinne.'

6b9 . Deire gach loing a bhatheamh. 2 qq. With English version: 'Translation'. Each ship, will sink in watery seas.

7 . 'Criocha déanach an duinne. Air na sgríobha liomsa Sémus Ó Fearráoill. áois an Tíagharna 1835.' A dhuinne coimhne, air dó chríocha déanach. 71 stt., (instruction before final stanza: 'N.B. Place, or read the folling [sic] Verse, after No 67 Viz.') numbered 1–70. 'Críoch lé Críocha Déanacha an duinne, liomsa Séamus Ó Fearráoil. Is ma dheasbháigh Cor síos maith an, ní me is ceantach, acht lúas. lámha. et búaire intinne. Finis. Feb. 18th. 1835.'

15 . 'Marrthanna, na hymn Phádraig, a nGáogháilge; liomsa Semus Ó Fearraoill áois an Tíaghárna Náomhtha. Míle, agus ocht gcéad, agus an cúig déag air fhithchiod. Ann. Dom. 1835.' Claoidhtear Seóghan, feart fíaghal. 86 lines. 'Críoch' [cropped].

17. 'Of the antient characters, called Ogham Cráobhaigh. 1835.' Beg. Before, Letters were invented, There was formerly in use, an Occult Manner of writing Called Ogham Chráobh. Includes: (19) Beith na háonar, dom laimh. dheis. 6 qq; (20) 'The Virgien Letters Explained' ('Dated May 13th 1835'); (22) 'An ógham choll'; (23) 'Of The Abbreviations Commonly used by the Irish'. Ends p. 24.

25 . 'Comhra an báis leis an duinne téinn an so síos liomsa Semus Ó Fearraoill.' Duinne. / Cé siúd thál, a teachd go dígh me. 402 lines. 'Bíoch mur sin. — Amen. Crioch liomsa, Séamus Ó Fearráoill, An Sgríobhneóir Gáodhailge, an trígheadh lá fithiod don Fhéilsinsáin. aoís an Tíagharna Naomhtha. M. is ocht gcéad, et an cúig déag air fhithaid. June 23d 1835.'

33a15 . (a) Óluim imrim is do shuinfhuin air chlársáigh shéimh. 1 st. Foll by: 'Translation Of the Same'. Id drink Id play Id tune the harp most neat. (b) 'Áonneacha, do dháon chlithe. An áonnecht. an áon ituill. Birds of a Feather. Flocks together.'

33b . 'Ag seoth achtra Seaghain Aígh Chonnuill, a mBéarla. et a nGáodhailge; liomsa Sémus Ó Ferraoill.' An úair do smáoinuím air shaoithibh na hÉirionn. 122 stt., numbered, with English translation (beg. Irish heroes when I remind) after each stanza. 'Críoch — Finis. Gach léightheóir. do léighthios, an díaghacht so. tugach beannacht air annam Csheághain Áoi Chonnuill do chuir an eagar .í. et na déanamh dearmad don sgríobhneóir. Semus Ó Fearráoill. June 31st 1835.'

51a18 . 'Tuirreabh na hÉirionn, Áodh Buídhe .cct. et air na sgríobhadh liomsa Sémus Ó Fearráoil. áois an Tíaghárna Naomhtha. 1835.' A Bhanba. is feasach dhom do sgéala. 36 + ('An cheathramh cheangaill') 1 stt., numbered. 'Críoch.'

54 . 'Aithríghe Sheághain. dé Hórra an so síos. lioms [sic] Séamus Ó Fearráoill. 1835.' A Mhic Muirre na ngrast do cuirreamh chom báis. 12 stt., numbered. 'Críoch.'

56 . 'Aithruíghe an tSeóidhuíghe. na guídhe an fearr báis. liomsa Semus Ó Fearraoill. 1835. The meditation of a Dieing Man.' Is domhuin mosna. is ní gan fath. 45 qq., numbered. 'Críoch liomsa Semus Ó Fearráoill.'

60 . 'Aithruíghe Mha Gubháin an so síos liomsa Séamus Ó Fearraoill.' Nach báortháigh táim, cí sástáigh chollím an áoighthe. 19 stt., numbered. 'Crioch le aithruíghe Mhic Gúbháin liomsa Sémus Ó Fearraoill 1835.'

63a12 . 'Guidhemuid, leis an úadur truag Gáodhallach.' Toil De anniubh, go ndéanuíghmuid. 13 lines. 'Amen.'

63b . (a) 'Aig so raite. Phillip Minnistear, le Sasonnach, a bhí dul an báis.' Dar an altoir so, ata maistighín so, na láoighe an tsop. 1 st. (b) 'A Proverb.' Líoghan an ait an fholbhuíghe. 1 st. Foll. by: 'Another Proverb [margin: arsa an beitheamhnach do bhí ansa gcoill leis an sagart].' IS mise fíaghmor na mbeann óir. 1 st. (c) 'A dhuinne shéanmhar, shonnaigh, sháimh / is breádh. sis deas, do ghuth is do láimh: / Translation / By ingenuity, and right of fame / in points of Learning James O Farell is my Name.'

64 . 'Aig so láoi mheallta na mbann liomsa Seamus Ó Fearráoill 1835.' Do loisg an teinne mo lámhadh. 92 lines, first sixteen numbered as 4 qq. 'Críoch le láoi mheallta na mbann.'

65b13 . 'Aig so molladh. agus díthmolladh na mbann, an so síos.' Beg. Dob ait liom stáidbheann, sgíamhach sgofánta. 32 lines. Foll. (p. 66b16) by Na teobh beann chosfháda, chrúbach. 36 lines. 'Crioch.'

67b . (a) Anseacht mná, go brách, na cloídheach do chíaghall. 1 st. Foll. by 'Freagra'. Aon dram. is feár na mná. níor thannuig aríamh. 1 st. (b) IS tiúisge, thréigfidh iasg an sriuth. 1 st. Foll. by 'Translation'. In Seas, Shall Fishes Sooner Cease to Glide. 1 st. (c) Da mbeach agam an peann, do bhí. aig Homer seall. 1 st. (d) Dá fhuide an lá, is gnách an ndáoighthe na dhoigh. 1 st. [p. 68a] (e) Níl ealladh gheall, ná troch sa bfáer. 1 st. Foll. by 'Translation'. In Slimy are Frogs , & Swans are white. 1 st.

68a10 . 'Molladh an tobac.' Beg. AN té bhéarthadh úasa píopa tobac, is me gan piopa tobac. Verse beg. (68a22) IS bocht mo gheirrán air bheagán dáoine. 24 lines + 1 st., foll. (p. 69a5) by 'Freagra'. Ní míghin leatsa cháoithe. do bheul a stad. 1 st. 'Crioch. / Ióm [sic] ort a leaghtheóir / IS guídhe air annam an sgríobhnoir / Séamus Ó Fearráoill.'

69a14 . 'Aig so Láoi na Mná Móire, na Sealg Ghleann an Smódhaill.' Oisín. / Lá dá raibh mathair Fionn. 103 qq., numbered. Foll. (p. 76b17) by (a) Críoch do chuirios leat. 1 q. (b) A phinn. is measa gob. 1 q., with 'Freagra a phinn', Ní mise, is measa gléas. 1 q. 'Dated August 5th 1835.'

77 . 'Suirruíghe Fhinn. go críocha Lochlonn. liomsa Séamus Ó Ferráoill.' Pádraig / Oisín, a láoi, an táoigh gan bhruid . 107 qq., numbered 1–106. 'Críoch. liomsa Semus O Fearraoill.'

84b21 . 'Proverbs.' IS mairg dodhon té, ata ndéadaigh porpaill is sródhaill. 8 lines.

85 . 'Ag so láoi. Cathad Gamra, na mbeamonn, lé Oisin mac Fhinn.' Padruig / Aithruis annis Oisín mhic Finn. 75 qq. 'Críoch, liomsa Sémus Ó Fearráoil. 1835. / 70 verse.'

90 . 'Catha Gamhra na mbéamonn air moth eille, liomsa Séamus Ó Fearráoill. 1835: / Aig so an dúan déighneach, do ruin Oisin mac Finn, ag teábhairt tuaruisgabháil Chatha Gamhra; do Phádruig, áon chath déighneach, tugadh air fhíanaibh Eirionn. Agus mar thuit Osgur mac Óisinn. 7c.' Ní raibh an láoch fráocha Conann. 87 qq. 'Críoch lé Catha Gamhra na mbéamonn. air dhá mhoth:- liomsa Séamus Ó Fearráoill.' Foll (p. 96a.y) by: Deirre do chuirras leat. 1 q.

96b . 'Aig so Láoi Mhághnuis Mhóir, air ná sgríobh liomsa Semus O Fearraoill an sgríobhneóir Gáodháilge. áois an Tíagharna, náomhtha. 1835.' Oisin. / A chléiráigh úd. do chanus an tsailm. 44 qq. 'Críoch le Mánus Mór.' (Scribal instruction p. 97a22: 'Note the above 12 lines, are Entered wrong. here after youll Carry. them forward to this mark viz *' [corresponding mark p. 98a8].)

100a10 . 'Laoí Arraguinn mic Ríogh Lochlonn an síos liomsa Séamus O Ferráoill.' Oisinn / LA, dá raibh Pádraig a nDún na bhFiann. 30 qq. 'Crioch.' Foll. (p. 102b4) by Cearthar da dtug Fionn fuath. 1 q.

102b8 . 'Ag so Láoi an Deirg Mhóirr liomsa Séamus Ó Ferráoill.' Oisín / Daithreósain duit cathréimh an fhirr mhoir . 47 qq. 'Críoch le láoi an Deirg. liomsa Séamus Ó Fearaoill 1835.'

106a8 . 'Aig so Láoi an Dorruinn.' DO chúaighamuirne, air toisg go tith Chormuic. 23 qq. 'Suinn aguibh láoi an Dorruinn. lioms [sic] Séamus Ó Fearráoill; Día déanamh trócaire air mbannam bocht. / Aois an Tíagharna M. et ocht gcead agus an cúig déag air fhithchid.'

108a . 'Laoí an Mhóidhre Boirb an so síos. liomsa Sémus Ó Ferraoill.' Oisin / IS aithne dhom, sgeall beag air Fhionn . 19 qq. 'Críoch. leis an Móidhre Buirb.'

109a.x . 'Aig só Láoi an Choinn Duibh, liomsa Sémus Ó Fearraoill 1835.' Dún an choinn duibh, an dún so shíar. 43 qq. 'Críoch.'

112b11 . 'Ag so Láoi. na Imeacht an Ochtair, an so síos. lé Oisín.' IS cúghain[sic] liom imeacht an ochtair . 16 qq. 'Críoch le Laoi an Ochtair.'

113b23 . 'Aig so Laoi Cnoc an Ádhair, an soth síos liomsa Séamus Ó Ferráoill 1835.' Oisin / Cnoc an Adhair an cnocso shíar. 23 qq. 'Críoch lé Láoi Chnoc an Ádhair liomsa Semus Ó Fearraoill; 1835.'

115b15 . 'Láoi Ollphíast árd na gCath anso síos.' Oisín / Lá dá reamhamur. air Shliabh Truim. 74 qq. 'Críoch le Uillphéist Árd na gCath, liomsa Séamus Ó Fearraoill Áois an tíargharna. 1835.'

121 . 'Iommuirbháigh, na Diospóirreacht Oisín, agus Páduig. [sic] an so síos.' Oisin / Seall duinn. a mBuirruinn na gCloch. 166 qq. '165. Verse.'

134a10 . 'Láoi na Sealg an so síos. liomsa Sémus Ó Ferráoill. 1835.' Oisin. / A Phádruig. a gcúadhla tú an tsealg. 56 qq. 'Crioch le Láoi na Sealg. 54 Verse.'

138a15 . 'Aig so Láoi Chab a Disáin, na Breith Chloinne Chonáin Mháol.' Padruig / Oisin, a mhic an ríogh. gan bhréig. 83 qq. 'Críoch'

144a12 . 'Láoi Ghleanna an Sgáill an so síos.' A Phádraig, dá mo cuín leatsa an lá sin. 21 qq. 'Críoch, liomsa, Seamus Ó Fearraoill.'

145b16 . 'Láoi na gCeathra Ferr Fithchiod an so síos.' Ceathrar air fhithchid, do bhí aguin an. 20 qq. 'Críoc.'

147a11 . 'Láoi. an Bheárna. Chabairr. Beann an Deirg Mhóir, an. síos. 7c.' Bearnáigh Chabair. is cammóg urtháigh. 18 qq. 'Críoch liomsa Semus. O Fearraoill.'

148b . 'An Bhruígháin Cháoirthin Chéise Cuirrainn an só síos liomsa Sémus Ó Fearráoill. 1835.' Beg. Seilg. fíaghach, agus fíonchosgairt, do commorradh, le Fionn Mhác Cumhaill. Ends (p. 151b) do rug mac mor aigiontach dhó. dárbh ainnim Fídh mac Goill Eachtach .7c. (se sin) agus an chuid eille. 'Crioch.'

152 . 'Aig so Cath, na Bríseadh Achruim. an síos liomsa Séamus Ó Fearráoill, aig so Cúaidhe an tSársealláigh, na Briseamh Achruim Áoi Cheallaigh. le na curr a mbonn le saidiúr bocht, don arm céadna. do chaill a dhá chos. óna ghlúidhne. síos, agus air na sgriomhadh liomsa Semus Ó Fearraoill.' Se lá na Bódhine, bhreóigh go théag me. 200 lines. 'Críoch le Brisamh Achtruid. [sic] Is táim ró thorsac.'

155b5 . 'Ag só Eachtarradh ná Muice. an so. síos. Aig so, mur leannus. iomarbháigh, éasamhlacht et géarchosgairt, na dios-bóireacht. do réir mur thannuig, adair Padruig O Diomeasa. Máighistair sgolla air an tSiothán. baille fearrainn. a ndúachtair Shlíabh Bán: ó dtúaigh; agus cráin mhor allmhuice do sheilbh Phronsíais Í Ghárbhín . . . a leabhar mór, aibhéasach, Gáodháilge: alár do sgríomhadh, leis an bhfearr céadhna Padruig Ó Diomeasa . . . agus so mar dúbhairt Padraig Ó Díoghmusa air dtúis. Ó se a chraoídhe, bhi craite leis an sgéall. agus air na sgriomha liomsa Semus Ó. Fearaoill. 7c.' Beg. (156b16) Pádruig. / Staigars tréan. is connach ort. 248 + ('Aig so an chearrtamh cheanguill. lé raite na Muice fein') 8 lines. 'Críoch liomsa Sémus Ó Fearráoill táim annis torsach. is ta mo leathchois. na colla.' Foll. by Sin a bhuill agam, le ndairuist do tháinte an tsaoil . 1 st.

160b .w. 'Aig so díthmolladh an triúdhar sagart Mac Saimhne, Mac Críodiocháin, is Mac Cáoigh, do thiompaigh na minnistéaraigh.' An Ceannaigh an tSná so láer dearnaom sagart. 122 lines. 'Críoch. lioms [sic] Sémus Ó Fearraoill.'

163a9 . (a) Dhá ní, do ndígh, lionn búadhan. 1 st. (b) Scribal petition for prayer. An Ceann. Saimh, do rinnáigh an obair só. 2 stt. (c) A Sheaghain Mhic Díarmuda. thréitháigh. óg. 1 st. (d) Is annamh sin dúchan gan driucht mur fhearthuinn na dhoigh. 6 lines. (e) Ní Éire bhocht bhaortha. do bhí annalúd an. 1 st. (f) Na geagamh ba tréine do bhí air ar sgáth. 1 st.

163b19 . 'Aig so Sgeadhla an Sgollaire Bhocht an so síos. liomsa Sémus Ó Fearraoill. an sgriomhnoir Gáodhailge. M. ocht c. agus an cuig deag. air fhithchid. Year of our Lord, 1835.' Beg. Do bhí sin an a bhfad ó chuin. ós, is fad ó bhí. Verse beg. Mar do sgollaire bocht / do chúaigh a tráil ná tíghre. 146 lines. 'Crioch leis an sgollaire bocht.'

[166]b13 . 'Ag so eacht-radh an Mhadra Mháoill. et Iommeacht mar leannas an so síos liomsa Séamus Ó Fearráoill. 7c.' Beg. Sealg. agus fíaghach. agus fionchosgairt, do commorradh, le Ríogh Artúr. Ends (p. [186]b) agus gabhus Allasdram ríoghachta na hIndia: agus do Ridaire an Lothchrann na hannaiste agus na tháoisach tóige aige. air Mhallagha na hIndía ó sin amach. 'Aig sin. Achtra, et Imtheacht, an Mhadradh Mháoil: Sir Balbhadh et Ridirre an Lothchrann, go nuige sin. et air na sgríobhadh liomsa Sé. [sic] Ó Fearraoill.'

[186]b14 . 'Aig so Dán an Bháis. an so síos: áois an Tiaghrna. 1835: Séamus Ó Fearráoill an sgriobhnóir Gaodhailge.' Ní air an mbás. is míghinn liom smáoighneam. Breaks off with line 68. 'Tasdíon an chuid uille.'

[188]a12 . 'Aig so cuid do thuirreamh na Páise. mar leannus.' A locht an úadhbhair agus an mhagáidh. Breaks off with line 61. 'Níl a chríochneamh agam.'

[189]a21 . 'Aig so Omhran. an Bráthair Búadhrígh. an so sios, aois an Tíagharna. 1836.' Lá brá dár éirigh me fáodh an gcoill chraobhaigh. 15 stt., stt. 1–13 numbered. 'Crioch liomsa Séamus Ó Fearraoill.'

[192] . 'The humble Petition of Denis McCarty of the County of Kerry.' Beg. I Denis McCarty, a poor Indigent, miserable, deplorable needy, disdressed friendless . . . Student, Scholar . . . . Breaks off with page Formerly, and Antienty [sic] lived and dweled at Needeen . . . had held . . . a plentilful, and oppulent abode . . . for all Sorts of Sex, Male or Female, Boys or Girls, Gentle, or Simple: Rustic, or Commons.